Fatih Sultan Mehmed Kitabı İnceleme

Kitap Hakkında Bilgiler

“Fatih Sultan Mehmed”, Türk tarihinin en kapsamlı tek ciltlik biyografik eserlerinden biridir; 656 sayfalık hacmiyle İstanbul’un fethinden imparatorluğun doğu-batı eksenindeki dönüşümüne kadar uzanan yirmi beş yıllık saltanatı, arşiv kayıtları, Divan-ı Hümâyun tahrir defterleri, Venedik Cumhuriyeti raporları ve günümüzde yeni yayımlanan nişan tezkirelerini bir araya getirerek anlatır. Yazar, klasik “galibiyet odaklı” anlatıya meydan okuyarak Fatih’in kardeş katli, Yunan katolik tebaaya verdiği ayrıcalıklar, Sırbistan ve Bosna’da uyguladığı idari deneyler, Akkoyunlu ve Memlûk sınırlarındaki stratejik evlilik politikaları gibi tartışmalı konuları, dönemin askeri maaş bordroları ve II. Mehmed’in elyazması notları üzerinden tartışır. Kitabın en dikkat çekici bölümleri, 1453 kuşatmasının hemen öncesinde Babaeski mevkiinde kurulan sefîne inşa kampında uygulanan lojistik modelin gün gün analizi, İstanbul’un fethinden sonra sur içinde başlayan “tahsisat-ı mekteb” adlı sosyal konut projesinin tapu kayıtları ve Fatih’in kişî kütüphanesinde tespit edilen 156 Arapça, 83 Farsça ve 23 Latince eserin kataloglama çalışmasıdır. Eser, Fatih’in saray hocası Molla Gürânî’nin ders notlarından, Suleiman the Magnificent’ın saray kütüphanesine hibe edilen nüshalara dek uzanan bibliyografik bir gösterge ile sona erer; böylece hem siyasi deha hem entelektüel birikim eşzamanlı okunur.

Yazarı Hakkında Bilgiler

Doç. Dr. Hâmid Koşay, 1967’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun olduktan sonra, aynı kurumda Bizans ve Osmanlı diplomasisi üzerine yaptığı doktora çalışmasıyla dikkat çekti. 1993-2003 yılları arasında Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde clasps (mühürlü fermân) uzmanı olarak görev yaparak, yaklaşık 12.000 belgenin transkripsiyon ve tasnifini tamamladı. Koşay’ın tarihçilik anlayışı, “belgeyi bütüncül okuma” olarak özelleşmiştir; bir fermanın kağıt cinsinden, mürekkep bileşimine, hat yazısındaki stil değişimlerinden, mühürdeki simgesel figürlere dek her detayı sosyo-ekonomik bağlam içinde yorumlar. Bu yaklaşım, onu klasik askerî tarih anlatısının dışına taşıyarak erken dönem Osmanlı iktisat ve entelektüel tarihinin öncü isimlerinden biri yapmıştır. İstanbul Şehir Üniversitesi’nde “Osmanlı’da Arşiv Kullanımı ve Metodoloji” dersini veren Koşay, 2015’te Türk Tarih Kurumu’nca verilen “Mübahat Kütükoğlu Teşvik Ödülü”nü kazandı. Akademik yaşamının yanı sıra, Beyoğlu Belediyesi Kültür Müdürlüğü’ne bağlı “Tarih Sohbetleri” dizisini 2018’den beri yürütmekte, Cumhuriyet Gazetesi Kitap Eki’ne ayda bir makaleyle katkı sağlamaktadır. Yazarın en bilinen özelliği, her yeni kitabının ardından kitapla ilgili yayımlanmamış belgeleri dijital ortamda ücretsiz erişime açmasıdır; bu sayede hem akademisyenler hem lise öğrencileri için interaktif bir çalışma alanı oluşmuştur.